Urazy kręgosłupa -rehabilitacja.
Urazy kręgosłupa i uszkodzenia rdzenia kręgowego należą do najcięższych obrażeń narządu ruchu. Ich częstą przyczyną są nieszczęśliwe upadki, wypadki komunikacyjne, czy ryzyka związane z aktywnością sportową, które skutkują złamaniem kręgów, dotkliwymi dolegliwościami bólowymi, zaburzeniami neurologicznymi, porażeniami mięśni oraz niedowładami uniemożliwiającymi sprawne poruszanie się. Urazy okołokręgosłupowe wymagają specjalistycznego leczenia oraz odpowiednio dobranych zabiegów rehabilitacyjnych i fizjoterapeutycznych.
Proces terapeutyczny w urazach kręgosłupa opiera się na terapii manualnej, technikach osteopatycznych, masażach leczniczych oraz na zabiegach rehabilitacyjnych i gimnastyce leczniczej, szczególnie w przypadku urazów kręgosłupa ćwiczenia oddechowe. To niezwykle istotna część kompleksowej terapii zapewniająca prawidłowe dotlenianie tkanek sprzyjające szybszej ich regeneracji. W tym właśnie celu świadomi fizjoterapeuci wzmacniają i uelastyczniają mięśnie klatki piersiowej, żeber oraz przeponę Pacjentów dotkniętych urazami kręgosłupa.
ADRES
ul. Limanowskiego 15
30-551 Kraków
GODZINY PRZYJĘĆ
Poniedziałek – Piątek
8:00 – 21:00
Uraz rdzenia kręgowego, szczególnie w odcinku szyjnym wiąże się z szeregiem powikłań w obrębie innych narządów, a także całych układów ludzkiego organizmu, z których najcięższym jest porażenie czterokończynowe (tetraplegia). Pacjenci z urazem rdzenia borykają się z zaburzeniami oddechu, problemami pęcherza neurogennego, skostnieniami okołostawowymi, spastyką i przykurczami mięśniowymi. Leczenie usprawniające powinno rozpocząć się możliwie wcześnie po urazie. Fizjoterapeuta prowadzący rehabilitację pourazową w pierwszej kolejności odbarcza układ nerwowy, a następnie wzmacnia gorset mięśniowo-więzadłowy rdzenia kręgowego, eliminując napięcia i powstałe w miejscach dysfunkcji zaburzenia czucia. Celem kompleksowej fizjoterapii pourazowej jest przywrócenie Pacjentom pełnej stabilności kręgosłupa, oraz ograniczenie do minimum możliwości wystąpienia wtórnych zmian w rdzeniu, czemu służy wczesna pionizacja zapobiegająca roztrenowaniu układu sercowo-naczyniowego oraz wspomaga odtworzenie prawidłowego odruchu postawy.
Skuteczna rehabilitacja
Niezależnie od stopnia i rozległości urazu kręgosłupa czyni on człowieka niepełnosprawnym. Sukces rehabilitacji pourazowej zależy od szybkości reakcji i właściwego doboru technik terapeutycznych oraz ćwiczeń dostosowanych do potrzeb i możliwości Pacjenta.
Rehabilitacja urazów kręgosłupa i rdzenia kręgowego
Na skutek uszkodzeń w obrębie kręgosłupa szyjnego bardzo często dochodzi do ucisku na nerwy, co skutkuje pojawieniem się także wielu niespecyficznych objawów takich jak m.in. bóle i zawroty głowy, sztywność i ból szyi oraz karku, nudności, zaburzenia połykania czy oddechu. Fizjoterapia ukierunkowana na odbudowę prawidłowego napięcia tkankowego, przywrócenie właściwego zakresu ruchomości kręgosłupa szyjnego oraz czucia głębokiego szyi pomaga niwelować dotkliwe objawy urazów. Łączenie różnych technik manualnych, terapii powięziowej i punktów spustowych, tappingu i ćwiczeń wzmacniających gorset mięśniowy w obrębie barków, karku i szyi przyspiesza proces rekonwalescencji, poprawia samopoczucie Pacjentów oraz przyczynia się do szybszego odzyskania czucia głębokiego, które jest niezbędne do odzyskania przez nich pełni zdrowia.
Uraz kręgosłupa piersiowego
Urazom kręgosłupa piersiowego towarzyszy uciążliwy ból oraz destabilizacja ciała, a także szereg dolegliwości współistniejących, wśród których najczęściej zgłaszane przez Pacjentów są drętwienie kończyn, duszności, niedotlenienie, ból, pieczenie i kłucie w okolicy mostka oraz serca. Za pomocą technik manualnych fizjoterapeuta niweluje ból, zaburzenia pracy i wzmożone napięcia mięśni, rozluźnia struktury ciała Pacjenta przywracając im pożądaną ruchomość stawowo –więzadłową. Efekty terapii utrwala kinesiotaping oraz usprawnienie ruchowe za pomocą ćwiczeń, które poprawiają elastyczność oraz siłę mięśni, zapobiegając nawrotom dolegliwości pourazowych.
Do najczęstszych urazów kręgosłupa lędźwiowego należą złamanie, stłuczenie, skręcenie lub złamanie wyrostków poprzecznych w odcinku lędźwiowym, którym towarzyszą dotkliwy ból, obrzęki i krwiaki. Po leczeniu zachowawczym bardzo ważną rolę odgrywa wczesna i odpowiednia rehabilitacja. Fizjoterapeuta w pierwszej kolejności usuwa dolegliwości bólowe, które zazwyczaj mają bardzo rwący i promieniujący charakter. Za pomocą technik manualnych przywraca właściwe napięcie tkankowo-mięśniowe, uelastyczniając i wzmacniając wszystkie struktury stabilizujące kręgosłup lędźwiowy. Niezwykle pomocny jest trening oddechowy usprawniający funkcje przepony, przywracający Pacjentowi właściwe czucie głębokie oraz dotlenienie niezbędne do szybszej regeneracji uszkodzonych tkanek. Efekty terapeutyczne utrwalają ćwiczenia bierne i czynne oraz nauka prawidłowych wzorców ruchowych i trening utrzymania właściwej pozycji ciała podczas codziennych czynności.
Złamanie kości ogonowej jest urazem bardzo bolesnym i dotkliwie utrudniającym życie. Jej uszkodzenie pozbawia Pacjentów amortyzacji podczas siadania oraz możliwości utrzymania pełnej równowagi. Fizjoterapia przyspiesza powrót do sprawności, niwelując dolegliwości bólowe oraz przywracając właściwe funkcjonowanie powiązanych z kością ogonową mięśni i więzadeł. Plan fizjoterapii obejmuje terapie manualną, ćwiczenia rozluźniające i wzmacniające mięśnie, masaże lecznicze i kinesiotaping. W okresie rekonwalescencji niezbędne jest wykluczenie bądź ograniczenie czynników mogących wywoływać ból, dlatego też fizjoterapeuta instruuje Pacjentów ucząc ich jak odciążać kręgosłup, utrzymywać prawidłową postawę ciała, poprawiać warunki “pracy siedzącej” zmienić nawyki żywieniowe i właściwie stopniować aktywność fizyczną.
FIZJOTERAPEUCI W KRAKOWIE
Tola Duczymińska (Wierzbik)
Fizjoterapia / Terapia manualna
Agnieszka Zaleska-Czapla
Fizjoterapia / Terapia manualna
Barbara Larwa
Fizjoterapia uroginekologiczna
Kamila Skotniczna
Fizjoterapia uroginekologiczna i estetyczna
Michał Moskwa
Fizjoterapia / Terapia manualna
Anna Bełdowska
Fizjoterapia pediatryczna
Sylwia Kiper
Fizjoterapia i Osteopatia pediatryczna
REHABILITACJA / OSTEOPATIA / FizjoterapiA
Kończyny górne odgrywają niezwykle ważną rolę w codziennej aktywności każdej osoby. Gdy zaczynamy odczuwać dolegliwości bólowe w ich obrębie często nie jesteśmy w stanie normalnie funkcjonować. Jedną z przyczyn ich…
Większość dnia spędzasz za biurkiem? Z aktywnością fizyczną Ci nie po drodze? Doskwiera Ci ból kręgosłupa, który trwa już jakiś czas? I nasila się? Jeśli na przynajmniej 2 z tych…
Ból występujący w okolicach pleców, brzucha oraz górnych partii nóg to dość często spotykana dolegliwość, z którą zmaga się duża część osób. Czasami wynika to po prostu z przepracowanego dnia,…
INFORMACJE OGÓLNE
Rdzeń kręgowy
Czym jest rdzeń kręgowy?
Rdzeń kręgowy to część układu nerwowego, chroniona przez kanał kręgowy i osiągająca u dorosłych długość 43-45 cm i średnicę ok.2,5 cm. Wychodzi z rdzenia przedłużonego (najniżej położonego odcinka pnia mózgu), na wysokości otworu wielkiego znajdującego się w podstawie czaszki. Przebiega przez szyję i plecy, tworząc dwa zgrubienia: szyjne, rozciągające się od poziomu trzeciego kręgu szyjnego do drugiego kręgu piersiowego i unerwiające kończyny górne, oraz lędźwiowe, sięgające od dziewiątego do dwunastego kręgu piersiowego, unerwiające kończyny dolne i miednicę.
Rdzeń kręgowy – funkcje
Rdzeń kręgowy pełni bardzo konkretne funkcje w naszym ciele. Między innymi:
- koordynuje funkcje ruchowe i czuciowe,
- biegną w nim drogi czucia głębokiego i temperatury,
- przewodzi impulsy nerwowe z mózgu do ciała i z powrotem,
- dzięki niemu możemy jeść, pobierać tlen i odczuwać wrażenia z otoczenia.
Uraz rdzenia kręgowego – przyczyny
Najczęstszymi przyczynami uszkodzenia rdzenia kręgowego są urazy. Inne stany, które mogą doprowadzić do uszkodzenia rdzenia kręgowego, to:
- niedokrwienie tkanek rdzenia,
- powikłania działań medycznych, w tym punkcji lędźwiowej,
- złamania kręgów przez osteoporozę,
- zapalne choroby rdzenia kręgowego,
- nowotwory, które rozwijają się w obrębie rdzenia kręgowego lub uciskające rdzeń.
Uraz rdzenia kręgowego – objawy
Objawy urazów rdzenia kręgowego zależą od tego, na jakim poziomie rdzenia doszło do uszkodzenia. Im wyżej znajduje się uszkodzenie, tym szerszy jest występujący u chorego zakres zaburzeń. Rdzeń kręgowy dzieli się na segmenty i tym sposobem wyróżnia się:
- osiem segmentów szyjnych – od C1 do C8,
- dwanaście segmentów piersiowych – od Th1 do Th12,
- pięć segmentów lędźwiowych – od L1 do L5,
- pięć segmentów krzyżowych – od S1 do S5,
- jeden segment guziczny.
Uraz powyżej poziomu C4 sprawia, że zazwyczaj dochodzi do zgonu chorego wskutek porażenia mięśni oddechowych. Uraz między C4 a C5 prowadzi do porażenia wszystkich kończyn u pacjenta, a między C6 a C7 – do porażenia nóg i niedowładu rąk. Defekt między C7 a Th11 wywołuje porażenie nóg – w różnym stopniu. Uraz segmentów Th12 i L1 skutkuje porażeniem czynności zwieraczy. Przy okazji urazów rdzenia kręgowego mogą pojawić się następujące objawy:
- wygórowanie odruchów ścięgnistych,
- dolegliwości bólowe,
- zaburzenia oddychania,
- zaburzenia seksualne,
- parestezje, w tym mrowienia lub drętwienia,
- zaburzenia koordynacji ruchowej i równowagi,
- zaburzenia czucia, dotyczące jego wszystkich rodzajów lub w postaci izolowanych zaburzeń czucia, bólu lub temperatury.
Klasyfikacja uszkodzeń rdzenia kręgowego
Uszkodzenia rdzenia kręgowego można sklasyfikować przy pomocy skali Frankel, która zawiera 5 stopni:
- A – całkowite uszkodzenie rdzenia kręgowego, które skutkuje porażeniem i do zniesienia czucia,
- B – zniesienie możliwości wykonywania ruchów z zachowanym (w pewnym stopniu) czuciem,
- C – pacjent wykonuje ruchy bezładne i bezcelowe, czucie może być zachowane, ale również zniesione,
- D – istnieje różnego stopnia niedowład mięśni, jedna pacjent może wykonywać celowe ruchy dowolne,
- E – u pacjenta nie pojawiły się żadne ubytki neurologiczne.
Kręgosłup
Kręg (łac. vertebra)
Budowa kręgosłupa – odcinki kręgosłupa i kręgi
Kręgosłup człowieka można podzielić na trzy odcinki: lordozę szyjną, kifozę piersiową oraz lordozę lędźwiową. Kręgi na poszczególnych odcinkach różnią się od siebie. Mają one kształt zamkniętego pierścienia, który złożony jest z trzonu oraz łuku kręgu. Obie te części są połączone pomiędzy sobą symetrycznymi nasadami łuku. Kręgosłup składa się z 33 bądź 34 kręgów. Kostne elementy kręgosłupa, a także dyski międzykręgowe utrzymane są za sprawą wiązadeł kręgosłupa. Warto tutaj wiedzieć, że w przypadku prawidłowego rozwoju kręgosłup posiada naturalne krzywizny. Lordoza lędźwiowa i szyjna to wypukłości skierowane do przodu. Natomiast kifoza piersiowa jest wypukłością w kierunku przeciwnym. Krzywizny pełnią funkcję amortyzatora, a więc redukują siły, które działają osiowo, co oczywiście przekłada się na wytrzymałość kręgosłupa. Jeżeli kręgosłup posiada prawidłowo wykształcone krzywizny jest minimum 10-krotnie bardziej wytrzymały niż kolumna prosta. Warto jeszcze wiedzieć, czym jest krążek międzykręgowy. Jest to połączenie kręgów pomiędzy trzonami i w każdym krążku wyróżniamy pierścień włóknisty, jądro miażdżyste i blaszki graniczne.
Kręgosłup zbudowany jest z 7 kręgów szyjnych. Są one najmniejsze, co wynika z faktu, że kręgosłup szyjny dźwiga ciężar głowy. Otwór kręgowy jest tuta duży, a przy tym ma kształt zbliżony do trójkąta. Natomiast wyrostki kolczyste są rozdwojone oraz ustawiają się poziomo. Jest jeden wyjątek, a mianowicie kręg 7. Posiada on długi, nierozdwojony wyrostek kolczysty. Kręg szczytowy posiada dwa łuki – przedni i tylny, natomiast nie posiada trzonu. Kręg obrotowy posiada wydłużony trzon, a także parzyste powierzchnie stawowe górne, które łączą się z kręgiem szczytowym. Kolejnym ważnym elementem jest 12 kręgów piersiowych. Posiadają one masę zdecydowanie większą od kręgów szyjnych. Wyposażone są w dołki żebrowe, które łączą się z żebrami. W tym przypadku otwór kręgowy jest okrągły i ma małą średnicę. Warto zwrócić uwagę jeszcze na wyrostki kolczyste, które są długie, ich przekrój jest trójgraniasty, pochylone są ku dołowi dachówkowato.
W kręgosłupie jest także 5 kręgów lędźwiowych. Są one niezwykle ciężkie i masywne, co wynika z tego, że są najbardziej obciążone. Ich trzony mają kształt nerkowaty. Wyrostki stawowe i wyrostki kolczyste są także niezwykle masywne i wytrzymałe. Warto jeszcze zwrócić uwagę na sam kształt. Wyrostki kolczyste są prostokątne, natomiast wyrostki poprzeczne zastąpione są przez wyrostki żebrowe, które przypominają szczątkowe żebra. W budowie kręgosłupa wyróżniamy jeszcze kość krzyżową, która powstaje ze zrośnięcia 5 kręgów krzyżowych, co dzieje się najczęściej w wieku 20-25 lat. Kość krzyżowa ma kształt klinowaty, gdzie część górna nosi nazwę podstawy. Jest przy tym szeroka i masywna. Zupełnym przeciwieństwem jest część dolna, która jest wąska i cienka.